Recent werd ik door een collega uitgenodigd om mee te gaan naar een HYROX-training. “HYROX, wat houdt dat eigenlijk in?” vroeg ik mij af. Een kort onderzoek (en een intensieve workout) later had ik mijn antwoord. HYROX is een fitnesscompetitie waarbij zowel uithoudingsvermogen als kracht worden getest. Dit gebeurt door middel van acht fitnessoefeningen, die worden afgewisseld met steeds één kilometer hardlopen.
De populariteit van HYROX is de afgelopen tijd in Nederland sterk toegenomen. Zo vond er onlangs een HYROX-evenement plaats in Heerenveen met zo’n 7.500 deelnemers en was er vorige week een enorme run op tickets voor de HYROX in Utrecht. Doordat HYROX steeds populairder wordt, bieden steeds meer sportscholen en winkels HYROX-gerelateerde diensten of producten aan. Maar mogen al deze sportscholen en winkels dat zomaar doen?
In deze blog bespreek ik de mogelijkheden en risico’s van het gebruik van merken van anderen. Daarbij ga ik onder meer in op de rechten van een merkhouder, wat er (mogelijk) gebeurt wanneer een merkhouder haar rechten niet handhaaft, en hoe ondernemers mogelijk toch het merk van een derde eerlijk kunnen gebruiken.
Mag je de naam HYROX zomaar gebruiken?
Wereldwijd worden HYROX-competities georganiseerd door het Duitse HYROX World GmbH (voorheen: Upsolut Sports GmbH). HYROX World GmbH is ook de houder van het geregistreerde Uniemerk “HYROX”. Dit merk is vastgelegd voor verschillende categorieën goederen en diensten, waaronder kleding, sportartikelen, sportevenementen en sporttraining. Dankzij deze merkregistratie beschikt HYROX World GmbH over het exclusieve recht om de naam HYROX binnen de EU te gebruiken voor deze – en vergelijkbare – producten en diensten.
Sportscholen en fitnesstrainers mogen de naam HYROX dus niet zomaar gebruiken om hun eigen diensten of trainingen mee te promoten. Ook commerciële partijen die sportkleding of sportartikelen verkopen, mogen deze merknaam niet zomaar gebruiken op hun producten of in hun marketing. Zelfs als je een met HYROX vergelijkbare fitnesscompetitie organiseert, mag deze dus geen HYROX heten. Zo werd er vorige week ook een vergelijkbare fitnesscompetitie georganiseerd onder de naam “GYMRACE”. Het is toegestaan om een dergelijke competitie met een vergelijkbaar concept te organiseren, mits je een andere naam kiest (die er ook niet te veel lijkt) en het evenement niet promoot met HYROX.
Gebruiken partijen de naam of het logo van HYROX zonder toestemming? Dan is dat merkinbreuk. In dat geval handelt men in strijd met het merkenrecht, wat juridische gevolgen kan hebben. De merkhouder kan dan optreden om haar merkrechten te handhaven, bijvoorbeeld door het eisen van een schadevergoeding of het laten staken van het gebruik van het merk.
Hoe actief beschermt HYROX World GmbH haar merk?
Of HYROX World GmbH actief haar merkenrechten handhaaft en optreedt tegen inbreukmakers is onbekend, maar wel waarschijnlijk. Het merk wordt immers op dit moment zeer actief gepromoot, aangeboden en gelicentieerd. Daarnaast zou zij het risico lopen dat het merk zo vaak en algemeen gebruikt wordt, dat het publiek dit merk als soortnaam gaat opvatten. Woorden als ‘vaseline’ en ‘hagelslag’ zijn oorspronkelijk ook ooit merken geweest. Deze zijn echter verloren gegaan omdat zij soortnamen zijn geworden, die als publiek domein (en niet meer per se als afkomstig van de merkhouder) worden beschouwd.
Een merkhouder moet actief optreden om te voorkomen dat haar merk een generieke soortnaam wordt. Zij moet het merk zelf actief blijven gebruiken. Ook moet de merkhouder controleren of anderen het merk op de juiste manier gebruiken. Al met al zal HYROX World GmbH dus actief moeten optreden tegen inbreukmakers, om te voorkomen dat HYROX een algemene term wordt voor gestandaardiseerde fitnesswedstrijden.
Toch de naam “HYROX” gebruiken?
Voor ondernemers zonder expliciete toestemming van HYROX World GmbH is het in principe verboden om hun fitnesskleding, trainingen of sportwedstrijden te promoten of aan te bieden onder de naam “HYROX”. Toch zijn er uitzonderingen op dit verbod, mits het gebruik binnen de grenzen van de wet blijft en geen afbreuk doet aan de merkrechten van de merkhouder.
Word licentienemer van HYROX World GmbH
De eenvoudigste en zekerste manier om HYROX legaal te gebruiken is door licentienemer te worden van HYROX World GmbH. Het bedrijf biedt via haar platform HYROX 365 licenties en cursussen aan. Met een dergelijke licentie kunnen licentienemers zich “Official HYROX Training Club” of “HYROX Performance Coach” noemen en actief adverteren met het merk.
Refereren aan HYROX
Er bestaan uitzonderingen waarbij een merkhouder zich niet kan verzetten tegen bepaald gebruik van haar merk door anderen. Mits dit gebeurt in overeenstemming met eerlijk gebruik in nijverheid en handel, mogen derden naar een merk verwijzen, bijvoorbeeld om de bestemming van waren of diensten aan te duiden. Hierbij gebruik je het merk niet als aanduiding van je eigen producten of diensten, maar om te informeren of te vergelijken. Of er sprake is van (on)eerlijk merkgebruik is afhankelijk van alle omstandigheden van het geval, maar hier zijn enkele voorbeelden van refererend merkgebruik:
“Deze training is ontworpen om je voor te bereiden op HYROX-wedstrijden.”
“Deze training is geïnspireerd door HYROX.”
“Onze sportkleding is geschikt voor fitnesscompetities zoals HYROX en GYMRACE.”
Let er bij refererend merkgebruik op dat je altijd loyaal en eerlijk blijft richting de merkhouder. Je mag bijvoorbeeld niet ten onrechte suggereren dat je samenwerkt met HYROX World GmbH of officiële partner bent. Dit geldt met name wanneer je officiële logo’s of promotiemateriaal gebruikt of overmatig naar het merk verwijst. Eén enkele keer moet kunnen, maar als jouw website of advertentie vol staat met HYROX, dan is dat niet eerlijk meer richting de merkhouder en is er alsnog sprake van merkinbreuk.
Adverteren op het zoekwoord HYROX
Ook het gebruik van HYROX als zoekwoord of AdWord is in principe toegestaan, mits de “herkomstfunctie” van het merk gewaarborgd blijft. Met andere woorden: het moet altijd duidelijk zijn van wie de advertentie afkomstig is. Leidt het gebruik van het merk als zoekwoord ertoe dat de gemiddelde internetgebruiker niet goed kan zien of het product van de merkhouder komt of van een andere partij, dan wordt die herkomstfunctie aangetast. Dat geldt ook wanneer de advertentie onduidelijk is of ten onrechte de indruk wekt van een economische band met de merkhouder.
Een rechter moet beoordelen of het publiek op basis van zijn kennis weet dat de adverteerder een concurrent is van de merkhouder. Is dat niet zo, dan moet dit uit de advertentie zélf blijken. Is dat ook niet het geval, dan is er sprake van merkinbreuk.
Ondernemers moeten bij het gebruik van HYROX als zoekwoord dus zorgvuldig zijn met de inhoud van hun advertentietekst. Ook daarin mag niet de suggestie ontstaan dat sprake is van een officiële band met HYROX World GmbH. Zelfs als HYROX niet in de advertentietekst staat, kan er verwarring ontstaan als het zoekwoord wordt gebruikt bij een onduidelijke advertentie. Daarom is het verstandig om bij twijfel juridisch advies in te winnen van een specialist in het merkenrecht.
Het doorverkopen van officiële HYROX-producten
Wanneer de merkhouder producten met haar toestemming op de Europese markt heeft gebracht, kan zij zich daarna in principe niet meer verzetten tegen verdere verhandeling van die producten. Concreet betekent dit dat ondernemers officiële HYROX-producten die legaal in Europa zijn verhandeld, zonder verdere toestemming van HYROX World GmbH mogen doorverkopen. Daarbij mag ook – zonder aanvullende licentie – worden vermeld dat het gaat om producten van het merk HYROX.
Zorg er wel voor dat het om originele producten gaat. Je mag ze niet aanpassen als dat de reputatie of kwaliteit van het merk kan schaden. Ook mag bij de verkoop – zoals eerder genoemd – niet de indruk worden gewekt dat sprake is van een officiële samenwerking met HYROX World GmbH of dat men beschikt over een licentie.
Waar ik je als advocaat bij kan helpen
Eerlijk merkgebruik is een lastige en soms vage beoordeling. Daarom is het nuttig om hierover juridisch advies in te winnen. Hierbij help ik graag. Ik kan je bijvoorbeeld adviseren over refererend merkgebruik of het toetsen van advertentieteksten bij het gebruik van AdWords. In mijn praktijk adviseer en procedeer ik regelmatig over merkenrecht. Als contact met mij wilt opnemen, dan kun je daarvoor tijdens kantooruren bellen (050-3140840) of kun je mij (ook buiten kantooruren) mailen via bakker@boutadvocaten.nl. Ik kijk graag hoe we jouw onderneming vrij kunnen maken van merkinbreuk, of hoe we jouw merk zo goed mogelijk kunnen beschermen.
Andere vragen
Als je na het lezen van deze blog nog andere vragen over het merkenrecht hebt, dan adviseer ik daar ook graag over. Ik zou je bijvoorbeeld kunnen helpen met:
- Het opstellen en beoordelen van een licentieovereenkomst. Wil je het merk van een ander gebruiken, of jouw eigen merk laten gebruiken door een ander? Dan is een goede licentieovereenkomst essentieel. Ik help je bij het opstellen of beoordelen van zo’n overeenkomst, zodat duidelijk is wat jouw rechten en verplichtingen zijn, en hoe je risico’s voorkomt.
- Handhaving van jouw merk. Wordt jouw merk door anderen gebruikt zonder toestemming? Dan kun je daartegen optreden. Ik adviseer over de mogelijkheden om je merkrechten te handhaven, zoals via een sommatiebrief of gerechtelijke procedure.
- Verweer bij merkinbreuk. Heb je een sommatiebrief ontvangen van een merkhouder, bijvoorbeeld omdat je volgens hen onterecht gebruikmaakt van een merk? Ik beoordeel jouw positie en help je om hier goed op te reageren.
- Advies over vergelijkende reclame. Wil je jouw product of dienst vergelijken met die van een concurrent, bijvoorbeeld in advertenties of op je website? Ik adviseer over de mogelijkheden en grenzen van vergelijkende reclame.
Kortom, heb je vragen over de bescherming van jouw merk of over het merk van een ander? Neem gerust contact met mij op. Ik denk graag met je mee over de uitdagingen en keuzes waar jij als ondernemer mee te maken krijgt.
