Het jaarcongres van de Nederlandse Vereniging Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (VFAS) dat in november 2021 plaatsvond had als thema “Narcisme, autisme…het is met wat”. De VFAS is dé specialisatievereniging op het gebied van familierecht waaronder in het bijzonder ook op het gebied van echtscheiding: Vereniging van Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (verenigingfas.nl) . Dat de VFAS dit thema (eindelijk) op de agenda zette, wil veel zeggen.
Persoonlijkheidsproblematiek en/of kenmerken ervan, hebben niet zelden gevolgen voor het verloop of de afwikkeling van zaken op het gebied van het familierecht of erfrecht. Het is niet perse zo dat narcisme, bipolaire stoornissen, autisme of andere stoornissen het regelen van een echtscheiding in goed overleg (altijd) onmogelijk maken. Wel is het zo dat stoornissen of kenmerken ervan een aandachtspunt vormen. De advocaat of mediator die betrokken is bij de afwikkeling van een echtscheiding of andere zaak dient hier alert op te zijn.
Tot nu toe rust er vaak een taboe op de aanwezigheid en/of de rol van persoonlijkheidsproblematiek. Dat is jammer. Een open gesprek over de aanwezigheid van psychologische (belemmerende) factoren kan de afwikkeling van een zaak vereenvoudigen en zelfs bijdragen aan een beter resultaat. Daarvoor is nodig dat er geen angst hoeft te zijn voor de gevolgen van een kwetsbare opstelling. Wanneer er meer openheid en inzicht is, kan ook meer begrip worden opgebracht voor psychologische aspecten.
Nu kun je als advocaat zeker niet beoordelen of er sprake is van borderline gedrag, narcisme, psychopathologie of wat dan ook. Dat is ook niet nodig. Van een ervaren advocaat op het gebied van het familierecht mag wel verwacht worden kennis te hebben van deze problematiek en deze of kenmerken ervan, tijdig te herkennen wanneer dat van invloed is op de behandeling van een zaak. Dat wil niet zeggen dat je daarmee als advocaat zo maar even een oplossing in handen hebt om hier mee om te gaan. Wat de advocaat wel kan is rekening houden met onderliggende patronen en effecten en de eventuele gevolgen daarvan in overleg of in een procedure.
Het werk van een advocaat is in eerste instantie van juridische aard. Toch vereist het werkveld dat er voldoende kennis is van- en zicht op de invloed van psychologische aspecten bij echtscheiding of in het erfrecht. Voor veel complexe echtscheidingen en erfrechtzaken geldt dat deze juridisch niet zo complex zijn of hoeven te zijn en de belemmerende factoren om zaken voortvarend te regelen vaak een psychologische oorzaak hebben. Wanneer hierin inzicht bestaat, kan daar rekening mee worden gehouden en een echtscheiding wellicht op een meer harmonieuze wijze geregeld worden. Gemakkelijk zal het doorgaans niet worden, maar als vergaande escalatie kan worden voorkomen is dat vaak al winst.
Heeft u vragen naar aanleiding van het voorgaande dan kunt u contact opnemen met mr. C.F.M. (Carla) Seip.
